Simidin gelen zamlarla birlikte 3.5 TL'den satışa sunulmasının ardından simidin vazgeçilmezi susamdaki fiyat artışı da dikkat çekti. Yaklaşık yüzde 150'lik artışla kilosu 13 liradan 35 liraya kadar yükselen susam fiyatı fırıncı ve satıcıları kara kara düşündürüyor.

Üreticiler, 3.5 lira satış fiyatının dahi masraflarını karşılamadığını söyledi.Sözcü'ye konuşan Bursa Simitçiler ve Unlu Madde İmalatçıları Odası Başkanı Erdal Pınar, "Susama gelen zamlar bu sektörü sekteye uğratıyor. Pazartesi ve cuma iki ayrı zam gelen bir süreçten geçiyoruz. Bugün simide yaptığımızzam dahi masrafları karşılamıyor. Günlük hammaddeye zam geliyor" ifadelerini kullandı.

''ÇİN SUSAMI KULLANILIYOR'' İDDİALARINA CEVAP

Susam fiyatları artarken ortaya 'Çin susamı kullanılıyor ve alerjiye neden oluyor' iddiası atıldı ancak üreticiler bunu yalanlayarak Çin susamının maliyetli olduğunu ve susamcıların bu riske girmeyeceklerini belirtti. Erdal Pınar, "Türkiye yılda 160 bin ton susam kullanıyor. Susam Nijerya, Etiyopya ve Sudan'dan geliyor. Çin susamı kullanmıyoruz, Çin'in ürettiği iç pazarında tüketiliyor" dedi.

TÜİK; asgari ücretliler, emekli ve memurların maaş zamlarına doğrudan etki edecek enflasyon rakamlarını açıkladı. Kasım ayında TÜFE yüzde 3,51 artarken yıllık enflasyon yüzde 21,31'e yükseldi. Böylece yıllık tüketici enflasyonunda Kasım 2018'den bu yana en yüksek seviye kaydedildi.TÜFE'de (2003=100) 2021 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %3,51, bir önceki yılın Aralık ayına göre %19,82, bir önceki yılın aynı ayına göre %21,31 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,71 artış gerçekleşti.

YILLIK TÜFE'YE GÖRE 5 ANA GRUP DAHA YÜKSEK DEĞİŞİM GÖSTERDİ

Yıllık en düşük artış %5,77 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla %7,91 ile alkollü içecekler ve tütün, %8,33 ile giyim ve ayakkabı ve %13,96 ile eğlence ve kültür oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %28,90 ile lokanta ve oteller, %27,11 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %25,14 ile ev eşyası oldu.

Pratisyen hekim maaşlarına 2 bin 500 TL, uzman hekim maaşlarına 5 bin TL ek gösterge zammı öngören düzenleme, TBMM Genel Kurulu'nda tüm partilerin oybirliği ile kabul edilirken, gelişme diğer sağlık çalışanlarının tepkisine sebep oldu. Yükselen tepkilere kayıtsız kalmayan AK Parti, mevcut torba yasaya ilgili düzenlemeyi eklemeye hazırlanırken, sağlık çalışanlarının bu sabah itibarıyla iş bırakma eylemi yaptıkları sosyal medyaya düşen videolarda da yer aldı.Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ardından Sağlık Bakanı Fahrettin Koca hekimlere yönelik zam müjdesi vermişti. Pratisyen hekim maaşlarına 2 bin 500 TL, diş hekimleri de dahil olmak üzere uzman hekim maaşlarına 5 bin TL ek gösterge zammı öngören düzenleme, dün akşam TBMM Genel Kurulu'nda tüm partilerin oybirliği ile kabul edildi.

AK PARTİ TEPKİLER SONRASI HAREKETE GEÇTİ

Hekim maaşlarına yapılan zam diğer sağlık çalışanlarını memnun etmezken, özellikle sosyal medya üzerinden başlayan tepkiler hükümeti de harekete geçirdi. Sağlıkçıların bu isyanına kulak veren AK Parti, pratisyen hekimlerin maaşlarına 2 bin 500, diş hekimleri de dahil uzman hekimlerin maaşlarına 5 bin lira düzeyinde yapılan ek gösterge zammının diğer sağlık personelini de kapsayacak şekilde genişletilmesi için harekete geçti.

BAKANLIKTAN GÖRÜŞ İSTENDİ

Sabah'ın haberine göre AK Parti, dün Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan maliyet analizi ve görüş istedi. Bakanlığın çalışmasının neticesine göre bugün yeniden toplanacak Genel Kurul'da mevcut torba yasaya zam düzenlemesinin eklenebileceği ifade ediliyor.

ÜNİVERSİTE HASTANELERİNDE ÇALIŞAN DOKTORLAR DA GÜNDEMDE

Öte yandan sağlık çalışanlarına yönelik zam düzenlemesinin yanı sıra hekim zammından üniversite hastanelerinde çalışan doktorların da faydalanması için bir düzenlemenin daha gündemde olduğu ifade ediliyor.

GİRİŞİMLER TEPKİLERİ DİNDİRMEYE YETMEDİ

Yaşanan tüm bu gelişmeler sağlık çalışanlarının tepkisini dindirmeye yetmezken, bu sabah itibarıyla çok sayıda hastanede iş bırakma eylemine gidildiğine ilişkin görüntüler sosyal medyaya düştü.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda işçi ve işverenlerle yapılan anketi paylaştı. Ankette işverenlerin büyük çoğunluğu asgari ücretin 3 bin 501-3 bin 750 lira olması gerektiğini söylerken, işçileri büyük çoğunluğu ise asgari ücretin 3 bin 750-4 bin TL arasında olmasını istedi.İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2022'de geçerli olacak asgari ücreti belirlemek için ilk toplantısını dün gerçekleştirdi. Toplantı yaklaşık 1,5 saat sürdü. İkinci toplantı 7 Aralık'ta işçi temsilcisi Türk-İş'te, üçüncü toplantı ise 9 Aralık'ta işveren temsilcisi TİSK'te olacak.

"ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLMALI?" DİYE SORULDU

Dünkü toplantıda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, zamma ilişkin yapılan kamuoyu araştırmasının sonuçlarını açıkladı. İşçi ve işverenlere "Asgari ücret ne kadar olmalı?" diye sorulan araştırmada taraflar asgari ücret için farklı rakamlar önerdi.

İŞVERENLER 3.501-3.750 LİRADA BİRLEŞTİ

Ankete katılan işverenlerin büyük çoğunluğu asgari ücretin 3 bin 501-3 bin 750 lira arasında olmasını istedi. Bu rakamı isteyenlerin oranı yüzde 39,9 oldu. İşverenlerin yüzde 19,3'ü 3 bin 251-3 bin 500 lira, yüzde 13,7'si ise 3 bin 751-4 bin lira arasında olması gerektiği yönünde görüş bildirdi.

İŞÇİNİN BEKLENTİSİ DAHA YÜKSEK

İşçilerin asgari ücret beklentisi ise işverenlerden daha yüksek. Ankete katılan çalışanların yüzde 37,3'ü asgari ücretin 3 bin 750-4 bin lira arasında olmasını isterken, yüzde 13'ü ise 4 bin-4 bin 500 lira arasında olması gerektiğini bildirdi.Bakan Bilgin'in paylaştığı ankette ortalama rakam 3 bin 924 lira oldu.

Yumurtaya son üç ayda yüzde 30 zam geldi. Üreticiden 32 liraya çıkan 30'lu yumurta marketlerde 45 liraya yükseldi. Üreticiler fiyat artışını yeme ve ambalaj maliyetlerine gelen zamma bağlıyor. Son dönemde gıdadaki fiyat artışları vatandaşın belini bükmüş durumda. Alım gücü düşen vatandaş, marketteki etiketlere isyan eder duruma geldi.

YUMURTAYA YÜZDE 30 ZAM
Hemen hemen her eve giren yumurtaya yapılan zam dikkat çekici. Son üç ayda yüzde 30 zamlanan yumurta fiyatları alıp başını gitti. Üretici zammın nedenini artan maliyetler olarak gösteriyor.

FİYAT 45 LİRAYA YÜKSELDİ
3 ay önce 20-25 liraya satılan 30'lu yumurtanın fiyatı marketlerde 45 liraya kadar çıkıyor. 30'lu yumurtanın üreticiden çıkış fiyatı ise 32 lira civarında.

YEME %40, PAKETLEMEYE %100 ZAM
Üreticiler özellikle yem fiyatlarının artmasından ve ambalaj maliyetlerinden dert yanıyor. Yeme %40, paketlemeye ise iki kat zam geldi. Tavuk yeminin yüzde 60'ını mısır oluşturuyor. Mısırın tonu bir ayda 2.500 TL'den 3.500 TL'ye yükseldi. Yem maliyetleri dengeleri değiştiriyor.

SÜT FİYATLARI DA ARTACAK
Yüksek bir zam da süte geldi. Çiğ süt fiyatlarına yüzde 47 zam geldi. Çiğ sütün kilogram fiyatı 4 lira 70 kuruş oldu. Bu zammın 15 gün içinde etiketlere yansıması bekleniyor.

Asgari ücret görüşmelerine kısa bir süre kala Türk-İş, Hak-İş ve DİSK ortak bir açıklama yaptı. Üç konfederasyon, 2022'de geçerli olacak asgari ücretin ekonomideki gelişmeler dikkate alınarak insana yakışır bir yaşam düzeyini sağlayacak şekilde tespit edilmesi gereğini kaydetti. 
Yapılan açıklamada Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun çalışmalarında temel alınması gereken 9 ilke sıralandı.Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yeni asgari ücret konusunda ortak yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, asgari ücretin işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücret olduğu belirtilerek, şu ifadeler kullanıldı:
"Bu yönüyle asgari ücret, insanın yaşaması ve varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan asgari gelir kaynağıdır. ILO Anayasası'nın girişinde, 'İşçinin ve ailesinin yalnızca geçimini temin eden ücret, insanca yaşamaya yeterli bir ücret değildir. Halbuki işçinin insanca yaşaması için yeterli ücrete sahip olması gerekir' ifadesine yer verilmiştir. Üç işçi konfederasyonu 'insan onuruna yaraşır bir asgari ücret' belirlenmesi taleplerini bir araya gelerek ortaklaştırmıştır. Özellikle sendikasız işçilerin önemli bir bölümünün temel sorunu olan asgari ücretin, belirlediğimiz ve savunduğumuz ilkeler doğrultusunda karara bağlanması büyük önem taşımaktadır."

"TOPLUMUN TÜMÜNÜ YAKINDAN VE DOĞRUDAN İLGİLENDİRİYOR"
Ücretli çalışanların yarıya yakınının asgari ücret ve civarında gelire sahip olduğu vurgulanan açıklamada, "Sosyal güvenlik primine esas ortalama kazanç da asgari ücretin biraz üzerindedir. Asgari ücret belirleme çalışmaları sadece ücretli kesimi değil toplumun tümünü yakından ve doğrudan ilgilendirmektedir. Sadece asgari ücret alanlar değil; asgari geçim indirimi, işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, engelli ve yaşlılık aylığı ile bakım yardımı, genel sağlık sigortası, bireysel emeklilik, sosyal güvenlik borçlanması, sosyal güvenlik alt ve üst primlerinin belirlenmesi gibi çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Ekonomide özellikle son dönemde döviz kurlarında yaşanan olağanüstü dalgalanma ve başta gıda ve kira olmak üzere temel mal ve hizmet fiyatlarında görülen artışlar, emeğinden başka hiçbir geliri olmayan ücretli çalışanların satın alma gücünü geriletmiştir. Bu nedenle, 2022'de geçerli olacak asgari ücretin, ekonomide yaşanan gelişmeler de dikkate alınarak, insana yakışır bir yaşam düzeyini sağlayacak şekilde tespit edilmesi gereği ortak düşüncemizdir." ifadelerine yer verildi.

"ASGARİ ÜCRETİN DÜŞÜK BELİRLENMESİ KABUL EDİLEMEZ"
Asgari ücretin emeğe gösterilen saygının bir ölçüsü olduğuna dikkatin çekildiği açıklamada, "Sosyal devlet anlayışı çerçevesinde, gelir dağılımında adaleti ve iyileştirmeyi temel alan, refahın geniş kitlelere yayılmasını amaçlayan bir yaklaşımla tespit edilmesi toplumsal huzur ve iş barışının sağlanması için gereklidir. Üç işçi konfederasyonu 'aileleri ile birlikte insan onuruna yaraşır bir asgari ücret' belirlenmesi taleplerini yineleyerek bir kez daha bir araya gelmiştir. Anayasamız devlete 'çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alma' görevi vermektedir. Ayrıca, asgari ücretin tespitinde 'çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur' denilmektedir. Asgari ücret bir pazarlık ücreti değildir. İşçinin ailesiyle birlikte insanca yaşamasını sağlayacak gelirdir. Asgari ücretin belirlenmesi müzakerelerinde göz önünde tutulması gereken öncelikli husus, çalışanların karşı karşıya bulundukları geçim koşullarıdır. Çalışanlar, yaşanılan ekonomik sıkıntıların nedeni değil, mağdurudur ve 'ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum' gerekçesiyle asgari ücretin düşük belirlenmesi kabul edilemez." denildi.

"ÜCRETLİLER ÜZERİNDE DAYANILMAZ VERGİ YÜKLERİ BULUNUYOR"

Açıklamada, Türkiye'de asgari ücret düzeyinin AB üyesi tüm ülkelerin gerisinde kaldığı tespitine yer verilerek, şu ifadeler kullanıldı: "Küresel pazarlar ile rekabet edebilmek adına emek kesiminin talepleri görmezden gelinmemelidir. Türkiye'nin rekabet şartlarını düşük ücret politikasıyla sağlamak doğrultusunda bir anlayışı olmamalıdır. Bugün ücretliler üzerinde dayanılmaz boyutlarda vergi yükleri bulunmaktadır. Türkiye'de gelir vergisi mükelleflerinin büyük çoğunluğu ücret geliri elde edenlerdir. Kaldı ki hem doğrudan gelir ve kazanç üzerinden hem dolaylı olarak mal ve hizmet alımında yapılan zorunlu ihtiyaç harcamalarından dolayı günlük yaşantının her aşamasında vergiye maruz kalınmaktadır. Ücretli çalışanların net ücreti, vergi dilimlerindeki artışlar nedeniyle ilerleyen aylarda düşmektedir. Asgari ücret alan işçiler bile yılın son dört ayında eksik ücret almak durumunda kalmaktadır.

Asgari ücrette gelir vergisi nedeniyle meydana gelen gerilemenin telafi edilmesi uygulaması, sadece asgari ücretle çalışan bekar işçiler için geçerlidir. Evli, üç çocuklu ve eşi çalışmayan bir işçi yılbaşında elde ettiği ücret düzeyini yıl sonunda alamamaktadır. Bu işçinin yılın toplamı itibarıyla kaybı devam etmektedir. Mevcut bu uygulamayla aile korunmamaktadır. Ücretli çalışanlar için vergi matrahı farklılaştırılmalıdır. 2002'de gelir vergisi tarifesi brüt asgari ücretin 17,1 katıyken, günümüzde 6,7 katına gerilemiştir. Tüm ücret gelirlerinde, asgari ücrete denk gelen kısmına kadar olan tutarın vergi dışı bırakılması yönünde sosyal taraflar arasında görüş birliği oluşmasına rağmen -şimdiye kadar- herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. İşverenin sosyal güvenlik primi düşürülmüş ve buradan doğan milyarlarca liralık gelir kaybı Hazine tarafından karşılanmaktadır. Ancak işçilerin sosyal güvenlik priminde bir indirim yapılmamıştır. Sosyal devletin koruyucu vasfı öncelikle düşük gelirli olan ücretli çalışanlar için olmalıdır."

MÜSİAD Genel Başkanı Asmalı, ekonomiye dair açıklamalarda bulundu. Doların şu an çok yüksek olduğunu belirten Asmalı, iş adamları olarak kurda çok ani değişiklikler olmamasını istediklerini söyledi.

Kurdaki oynaklıktan dolayı sanayicinin, üreticinin, ürettiği ürünü fiyatlayamama problemi olduğunu anlatan Mahmut Asmalı, "Kurun 10-15 gün içinde yerine oturacağını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı, MÜSİAD Vizyoner 2021 zirvesinin tanıtımı için düzenlenen toplantı sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Son dönemde ekonomide yaşanan değişimlere ilişkin bir soru üzerine Asmalı, Türkiye ekonomisinde bir makas değişikliği yaşadığının çok açık olduğunu söyledi.
Asmalı, "Düşük faiz, yüksek kur, çokça üretim ve ihracat, sıfır cari açık gibi bir hedef var artık geçmiş döneme nazaran. Biz bunu MÜSİAD olarak destekliyoruz. Yıllardır Türkiye'de düşük kurdan dolayı üretim çarklarımız dönmedi ve hep ithalata bağımlı hale geldik." diye konuştu.

"KURDA ANİ DEĞİŞİKLİKLER İSTEMİYORUZ"

Kurun düşük olup ithalatı özendirmemesi gerektiğini dile getiren Asmalı, "Bir miktar yüksek olup ihracatı desteklemeli. İkinci madde de kurun oynaklığının olmaması, öngörülebilir olması. İş adamları olarak isteğimiz kurda çok ani değişiklikler olmaması." ifadelerini kullandı.

"KUR ÇOK YÜKSEK"

Asmalı, "Kur aslında beklenen seviyede mi sizce?" şeklindeki soruya karşılık, "Hayır değil. Arkadaşlarla ve ekonomistlerle yaptığımız toplantıda kurun 8,5-9 TL bandında olması mantıklı yıl sonu için. Bu aralık mantıklı olabilir. Yoksa 12-13 TL'ler şu anda kurun çok yüksek olduğunu gösteriyor." şeklinde cevap verdi.Türkiye'nin kasım ve aralık aylarında yurt dışından alınan krediler nedeniyle yüklü ödemeleri olduğunu kaydeden Asmalı, hem kamu hem de özel sektörün borç ödemeleri için dolar talebinin kurun yükselttiğini belirterek bunun geçici olduğunu düşündüğünü aktardı.

"KURDAKİ ANİ HAREKETLİLİĞİN 10-15 GÜN İÇİNDE DURACAĞINI DÜŞÜNÜYORUZ"

Mahmut Asmalı, "Türk lirasının değerini korumakla ilgili eleştirilerin bulunduğuna" dair bir yorum üzerine, "Türk lirasının değerinin korumak faiz artırmak değildir. Dünyada eksi faiz veren birçok gelişmiş ülke var. ABD'de şu anda yüzde 6-7 enflasyon var, faiz oranı yüzde 0,25." diye konuştu.Avrupa ülkelerinde ciddi bir enflasyon olduğunu, ancak bu ülkelerin hiçbirisinin faizi çok artırmayı düşünmediğini dile getiren Asmalı, sözlerini şöyle sürdürdü:"Dolayısıyla buradaki hareketlerin ani olması piyasaya ve bize rahatsızlık veriyor. Yani çok hızlı yükseldik, çok hızlı düştük falan. Bu oynaklıktan dolayı sanayicinin, üreticinin, ürettiği ürünü fiyatlayamama problemi var şu anda. Ama bunların 10-15 gün içinde yerine oturacağını düşünüyoruz. Kurla ilgili şu ana kadar kim tahminde bulunduysa hepsi yanıldı. (Mevcudun üzerine çıkar mı?) Şu anda zaten yüksek olduğunu, mevcudun üstüne çıkmayacağını düşünüyoruz. Dış borç ödemeleri bittiği anda farklı bir tabloyla karşılaşacağız. Ondan sonra olumlu bir tablo bekliyoruz."

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin'den 3600 ek gösterge konusunda yeni bir açıklama geldi. Bakanlık içindeki kurulun çalışmaları tamamladığını, bundan sonraki süreçte diğer bakanlıklar ve Memur-Sen ile görüşme yapılacağını söyleyen Vedat Bilgin, "Ek gösterge gündemimizdedir. Bu gündemin gereğini yapacağız" açıklamalarında bulundu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'den dikkat çeken 3600 ek gösterge açıklaması geldi. Bakan Bilgin, "Emeklilik sistemi ve ek gösterge mekanizmasının yeniden düzenlemesi gündemimizdedir. Bu gündemin gereğini yapacağız" ifadelerini kullandı.

BAKANLIK İÇİNDEKİ KURUL ÇALIŞMALARINI TAMAMLADI

Bilgin, bakanlık içindeki kurulun çalışmaları tamamladığını, bundan sonraki süreçte diğer bakanlıklar ve Memur-Sen ile görüşme yapılacağını söyledi.

OCAK AYINDA TBMM'YE GELMESİ BEKLENİYOR

Bilgin, daha önceki açıklamalarında konunun meclise gelmesi için ocak ayına işaret etmişti. Kasım ortasında bir etkinlikte konuşan Bilgin, "Bu çalışmayı Sayın Cumhurbaşkanımızın direktifleriyle sonlandırmak için çalışıyoruz. İnşallah ocak ayında TBMM'ye getireceğiz" ifadelerini kullanmıştı.

MEMURLARIN YÜZDE 90'INI KAPSIYOR
Düzenleme öğretmen, polis, hemşire, din görevlileri ile yönetici pozisyonundaki memurları kapsıyor. Halen maaş, emekli aylığı ve emekli ikramiyeleri 2200'ün altı, 2200 ve 3000 ek göstergeye göre hesaplanan memurlardan 3600'e yükselecek olanların toplam memur sayısının yüzde 90'ını oluşturduğu belirtildi.

3600 EK GÖSTERGE İLE MAAŞ, AYLIK VE İKRAMİYE ARTACAK
3600 ek gösterge memurların maaş, emekli aylığı ve emekli ikramiyesini doğrudan etkiliyor. Halen 2200 ya da 3000 ek göstergede çalışan bir öğretmen 3600'ün yasalaşmasıyla maaşı brüt 107 lira artacak. Ancak bu öğretmen emekli olduğunda ya da 3000 göstergeye göre emekli olmuş bir öğretmenin aylığı 820 lira birden artacak. Bu memur emekli olduğunda eğer 30 yıl hizmeti varsa normal alacağı ikramiyeden 24 bin 600 lira daha fazla alacak. Ek gösterge artışı yasa değiştiği için 2008 ve sonrasında memuriyete başlayanlarda çok fazla etkili olmayacak

Merkez Bankası vadesine en çok 3 ay kalan senetlerin reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yüzde 18.5'ten yüzde 17.25'e indirdi. Avans işlemlerinde kullanılacak faiz oranı ise yüzde 19.50'den yüzde 18.25'e indi

Merkez Bankası, piyasadaki likiditeyi artırmaya yönelik reeskont ve avans işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranlarını indirdi. Ekonomide genişlemeye yönelik faiz indirimlerine son dönemde hız veren Merkez Bankası, vadesine en çok 3 ay kalan senetlerin reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yıllık yüzde 18.50'den 1.25 puanlık indirimle yüzde 17.25'e düşürürken, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranını da yıllık yüzde 19.50'den yine aynı oranda indirimle yüzde 18.25'e düşürdü.

Peki reeskont faiz oranı ne demek? 

En basit şekilde anlatmak gerekirse kredi almak için bankaya müracaat eden bir şirket eğer aldığı bu krediye karşılık bankaya alacak senetleri veriyorsa, genellikle bu senetleri gerçek değeri üzerinden değil bankaya daha ucuza, yani iskontolu olarak verebilir. Bankalar ise örneğin nakit sıkışıklığının yaşandığı dönemlerde nakit ihtiyacını karşılamak için bu alacak senetlerini Merkez Bankası'na götürüp tekrar kırdırma imkanı vardır. Nasıl ki banka, kredi verdiği şirketten senetleri gerçek değerinden bir iskonto karşılığında alıyorsa, banka da Merkez Bankası'na gittiğinde Merkez Bankası bu senetleri bir iskontoyla alır. İşte bu iskonto oranına yeniden iskonto, yani reeskont faiz oranı denir.

Merkez Bankası, çeşitli dönemlerde bu reeskont faiz oranını, piyasalardaki nakit dengesini düzenlemek için kullanır. Örneğin piyasada gereğinden fazla likidite olduğunu düşünüyorsa bu durumda reeskont faiz oranını artırarak bankaların kendisine getirdiği senetlerin karşılığında daha az para verir. Böylece piyasaya daha az likidite enjekte etmiş olur.

Tam tersine eğer Merkez Bankası piyasadaki nakit miktarını artırmak istiyorsa, bu durumda reeskont faiz oranlarını düşürerek alacağı senetler karşılığında daha fazla para öder. Böylece piyasadaki likiditeyi artırarak likiditeyi genişletici bir para politikası yürütebilir.

Merkez Bankası, reeskont faiz oranlarında en son 31 Aralık 2016 tarihinde değişikliğe gitmiş, yüzde 8.75 olan reeskont faiz oranını yüzde 18.50'ye, yüzde 9.75 olan avans faiz oranını ise yüzde 19.50'ye yükseltmişti.

REESKONT FAİZ ORANI NEDİR?

Merkez Bankası ise reeskont ve avans faiz oranlarını şöyle tanımlıyor.

Reeskont; iskonto edilmiş, diğer bir deyişle bir bedel karşılığı el değiştirmiş (iskonto) olan kıymetlerin, bir bedel karşılığında yeniden el değiştirmesini (reiskonto) ifade eder.

Reeskont ve avans işlemleri, Merkez Bankası Kanunu'nun 45. maddesine göre düzenlenmiştir.

Merkez Bankası, bankacılık kesiminin geçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Türkiye'de reeskont işlemindeki tüm koşul ve kurallar, Merkez Bankası tarafından belirlenir. Bunun yanında, reeskont kredilerinin en yüksek sınırı ve kredi türlerine göre limitleri, para politikası ilkeleri doğrultusunda yine Banka tarafından konulur.  

Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize "reeskont faiz oranı" adı verilmektedir.

AVANS FAİZ ORANI NEDİR?

Merkez Bankası reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilmektedir. Avans için teminat olarak alınan bu senetler; ticari senet ve belgeler, devlet tahvilleri ve borsada kayıtlı tahvillerdir. Ekonomideki para arzı ve kredi genişlemesi dikkate alınarak belirlenen reeskont faiz oranı, mevcut durumda uygulanan para politikası kapsamında bir para politikası aracı olarak önemini kaybetmiştir.

1990'DAN BU YANA REESKONT VE AVANS FAİZ ORANLARI

Yürürlük Tarihi (*) Reeskont İşlemlerinde Uygulanan İskonto Oranı (%) Avans İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranı (%)

01.01.1990        40        45

20.09.1990        43        48,25

23.11.1990        45        50,75

15.02.1991        48        54,50

27.01.1994        56        65

21.04.1994        79        98

12.07.1994        70        85

27.07.1994        63        75

01.10.1994        55        64

10.06.1995        52        60

01.08.1995        50        57

02.08.1997        67        80

30.12.1999        60        70

17.05.2002        55        64

14.06.2003        50        57

08.10.2003        43        48

15.06.2004        38        42

13.01.2005        32        35

25.05.2005        28        30

20.12.2005        23        25

20.12.2006        27        29

28.12.2007        25        27

09.04.2009        19        20

12.06.2009        18        19

22.12.2009        15        16

30.12.2010        14        15

29.12.2011        17        17,75

19.06.2012        16        16,50

20.12.2012        13,50   13,75

21.06.2013         9,50     11

27.12.2013        10,25    11,75

14.12.2014        9            10,50

31.12.2016        8,75        9,75

29.06.2018        18,50    19,50

11.10.2019        17.25    18.25